1963 wlisTvis en seqstoni ukve damkvidrda
amerikis literaturul asparezze, rogorc axali, angariSgasawevi poeti. Semdegi
aTi wlis ganmavlobaSi igi miiRebs im prizebis, jildoebis, sapatio wodebebisa da
stipendiebis umetesobas, romelTa mopovebac im droisaTvis amerikel poets SeeZlo,
xolo misi Semdegi wigni _ ,,rCeuli leqsebi”, romelsac oqsfordis universitetis
gamomcemloba beWdavs, mis Semoqmedebas britaneTSic moutans avtorisaTvis friad
sasiamovno aRiarebas. warmatebebis mauwyebelma baraTebma zedized daiwyes cvena
qlearuoTeris quCis 40 nomeri saxlis safosto yuTSi ianvris dasawyisisaTvis,
rodesac gamomcemloba ,,houTon miflinis~ redaqtorma seqstons axara, rom ,,yvela
Cemi saunje~ wignis erovnuli dajildoebis nominantTa siaSi moxvda. martSi poetma
Seityo, rom man fordis fondis granti miiRo, raTa TeatrisTvis emuSava; am
grantis uwindeli mflobelebi enToni heTCi da robert loueli gaxldnen (,,bum,
bum, bum, _ SemosZaxa Cemma gulma, _ es
xom uamravi fulia!” _ Tqva Semdeg seqstonma).
da mainc, yvelaze mniSvnelovani sargebeli,
rac ,,yvela Cemi saunjis” wyalobiT SeeZlo mieRo poets, gaxldaT xelovnebisa da
literaturis amerikuli akademiis mier dafinansebuli samogzauro stipendia, 6500
dolari, romelic mas erTi weli sazRvargareT gatarebis saSualebas miscemda.
seqstoni pirveli iyo, vinc am jildoze waradgines, xolo gamarjvebuli ki maisSi
gaxdeboda cnobili. miscemdnen ki?
rogorc Cans, warmdgen komitets mSvenivrad
Seeswavla enis warsuli, maT Soris isic, rom seqstons ar miuRia mniSvnelovani
formaluri ganaTleba da miT umetes, arasodes yofila samogzaurod _ swored am ori
mizezis gamo es jildo misTvis zedgamoWrilad CaTvales. komitetis wevrebi verc ki
warmoidgendnen im pirvel, impulsur reaqcias, romelic seqstons am ambis
gagonebisas hqonda: man Tavi kuTxeSi mimwyvdeulad igrZno. eni xom amis meaTedi droiTac
ki ver datovebda ojaxs, Tumca amxela pativze uaris Tqma Rimilismomgvrel
sisuleled moeCvena. igi manam Cioda da mosTqvamda qmris gasagonad, sanam man colis
gasaocrad ar Tqva, rom, misi azriT, aseTi Sansi cxovrebaSi erTxel eZleva adamians
da amitom ens uari ar unda eTqva amaze. sabolood, gegmebi ase dalagda: seqstoni
am fuls gauyofda sendi rouberts, romelic ganviTarebas CamorCenil bavSvebTan
muSaobis sababiT miatovebda samsaxurs. eni imogzaurebda rogorc poeti, xolo
sendi sazRvargareTul sulierad avadmyofTa klinikebs moinaxulebda. isini zafxulis
bolos gaemgzavrebodnen.
maisisaTvis ,,Cemma yvela saunjem”
sayovelTao aRfrTovaneba da miTqma-moTqma gamoiwvia _ seqstons interviuebi
CamoarTva adgilobrivma presam, radiom da televiziam. xelovnebisa da literaturis
amerikulma akademiam niu-iorkSi didi wveuleba moawyo, romelzedac gamoacxada,
rom samogzauro stipendiiT dajildovda ,,en seqstonis unikaluri, individualizmiT
gajerebuli, yvelasagan gansxvavebuli Semoqmedeba, romelSic sityvisa da
koncefciis mgznebareba da sicxade Serwymulia uCveulo musikalurobasTan.” amas
mohyva robert louelisa da elizabeT harduikis mier dagegmili miRebebi viwro
wrisaTvis, romelzedac niu-iorkis naRebma literaturulma sazogadoebam moiyara
Tavi: lilian helmani, stenli kunici, merien muri da ase Semdeg. seqstoni
,,houTon miflinis” sareklamo agents exumreboda, rom ise mieCvia mdidrebTan da
cnobilebTan Tavisi wignis egzemplariT, rogorc Sokoladis yuTiT xeldamSvenebuls
evlo, ar iqneboda urigo, erTi cali Jaklin kenedisTvisac gaegzavna TeTr saxlSi:
,,ganaTlebuli vinmea, Tanac qalia, dedaa, masac xom moukvda mama? garda amisa,
qmari masaCusetseli yavs.”
Tumca dajildoebis ceremonialis warmodgenam
seqstons isev aubnia Tavgza:
_
sanam citatebs waikiTxaven, scenaze unda vidge, _ uTxra man eqim orns, _ leqss
rom vambobde, Tavdajerebulad avidodi scenaze da sanam bolomde CavikiTxavdi,
yvela Cems ferxTiT iqneboda. magram iq ZegliviT dgoma?! da mere kidev didi koqteilis wveuleba!
(,,da ra moxdeba, Tu Seirxevi? _ gaukvirda eqim orns, _ kargi manerebisTvis
gaZleven jildos?”). seqstoni xvdeboda, rom mas xalxisaTvis gankuTvnili ori
mkveTrad gansxvavebuli rolidan erT-erTi unda aerCia _ an patara gogonasi, an
vampiris. bavSvis roli zedgamoWrili iyo Sin interviuebis Casawerad: ,,rodesac
,,boston gloubis” Jurnalisti movida, me patara gogosaviT gamowyobili davxvdi:
,,fexSiSveli, sul sxvanairi _ varaudic ar SeeZlo, rogori sxeuli SeiZleboda mqonoda.”
magram niu-iorkisTvis man sul sxvanairi kostumi SearCia _ tvidis moiisfro
pijaki, mis SigniT ki kiserze TasmiT Sekruli, uzurgo da umklavebo topi:
,,mowiTalo-iisferi, Rrmad gulamoWrili da Sokismomgvreli; lifs zonrebis gareSe
Cavicvam; topi zurgze welamde iqneba moxsnili. yvelaferi kargad davgegme.
rogorc ki cotas Sevxurdebi, pijaks gaviZrob.” seqstoni amtkicebda, rom Tuki
ganizraxavda, adamianebisTvis Tavisi namdvili saxe eCvenebina, patara gogosaviT
Cacmuli da uqulso fexsacmelebiani gamoCndeboda maT winaSe: ,,roca patara gogod
viqcevi xolme, sxeuli aRar maqvs! ver avxsni, magram asea.”
ramdenime adamianis fsiqologiuri gverdSi dgoma
exmareboda seqstons, am etapze ,,patara gogona’’ daeTrguna, TumcaRa gansakuTrebul
mxardaWeras igi mainc Tavisi redklifis instituteli kolegebisgan iRebda. orives,
masac da kuminsac, 1962-63 saswavlo wlis meore semestrSi leqciebis kursi
misces. momdevno seqtemberSi ki kidev erTi sayrdeni gauCnda san-franciskoeli
mwerlis, tili olsenis saxiT, romlis Semoqmedebasac seqstoni ukve icnobda: misi
moTxroba ,,gamocana miTxari” 1960 wels seqstonis ,,jigis cekvis” gverdiT
daibeWda ,,niu uorld raiTingSi”. ,,gamocana miTxarim” myisve daikava adgili
seqstonisTvis wmindaTawminda teqstebs Soris. arc olseni datova gulgrili
seqstonis nawarmoebma, poetis suraTi ,,sagiJeTis” ukana ydidan amoWra da saweri
magidis zemoT kedelze gaakra tolstois, hardis, uitmenis, kolviCis da sxva ,,qomagTa da msajulTa” suraTebis
mxardamxar.
ormocdaaTi wlis olseni redklifSi yvelaze
ufrosi iyo, garda amisa, igi sruliad gansxvavebul socialur garemoSi cxovrobda.
cota xanSi man aRmoaCina, rom jon Civeris personaJebis msgavsad, TiTqmis yvela
redklifeli swavluli fsiqoanalizis seansebze dadioda da iziarebda qalTa Sesaxeb
Seqmnil Teoriebs, romlebic saTaves froidis anda adamianuri motivaciis amxsneli
sxva maskulinuri moZRvrebebisagan iRebdnen. gansakuTrebul midrekilebas
froidistuli ideebis mimarT maqsin kumini iCenda. Tavis saleqcio kursSi igi
froids ganixilavda da surda, rom misi megobrebic aRfrTovanebulni yofiliyvnen
naSromebiT _ ,,civilizacia da misi xarvezebi” da ,,ego da pirovneba”. magram,
rodesac im wels beti fredinis ,,qaluri mistika” gamoica, romelmac institutSi
azrTa didi sxvadasxvaoba gamoiwvia, wignis avtoriseulma fsiqoanalizis kritikam
kuminis azrovnebaSi revoluciuri gardatexa gamoiwvia. mogvianebiT igi seqstons
swerda:
,,mokled, am ,,qalur mistikas” xelidan
ver vagdeb. vgiJdebi am mweralze. zusti, zusti, zusti [...] bolo sami wlis
gadasaxedidan, rac am axalbeda studentebs vaswavli, vxvdebi, rom yvelaferSi
marTalia: apaTia, gulgrili damokidebuleba nebismieri abstraqtuli ideisadmi,
calmxrivi ganviTareba _ kacis Sebmisa da bavSvebis keTebis sufTa dedakacuri
miswrafeba _ sxva maT araferi amoZravebT. magram yvelaze magari mainc ,,zigmund
froidis seqsualuri solifsizmia” [...] me saerTod ver vitan froidizms.”
seqstonis msgavsad, arc olsens hqonda
kolejis diplomi, Tumca stenfordis universitetSi weris kursi mihyavda _ romanist
riCard skoukrofis asistenti gaxldaT. mas da seqstons kidev erTi saidumloc
akavSirebdaT, modidan gadasuli poetebis siyvaruli: ,,Carlz riveris sanapiroze
davseirnobdiT, Semodgomisgan fernacvali Wadrebis CrdilSi; maSin pirvelad
vatarebdi Semodgomas axal inglisSi, _ ixsenebs olseni, _ me sara tisdeilis
strofi wavukiTxe da enma miTxra: ,,ese igi, Senc giyvars misi leqsebi! magram
icode, aravisTan, aravisTan wamogcdes!” ,,ra xdeba?” _ vkiTxe me. da man
miambo, rom erTxel holmsis jgufSi wamouroSavs, sara tisdeili momwonso da iqve
gaunaTlebiaT, rom tisdeili araraoba iyo... ase SevyeviT saubars Cveni cxovrebis
poetebis Sesaxeb. aRaraferi gvqonda dasamali da samarcxvino. erTmaneTis TvalSi
sara tisdeilisa da edna sent vinsent mileis siyvaruli verafers gvaklebda.”
gansakuTrebulad axlo kavSiri seqstons
barbara suonTan hqonda, igi erT-erTi gaxldaT im or mxatvarTagan, romlebic
suonis qiliknarevi terminiT ,,naReb sazogadoebas”, anu redklifel swavlulTa
pirvel nakads miekuTvnebodnen. suoni adamianebs xatavda da ise ecnoboda. ,,eni
mzeTunaxavi iyo da me jiutad vcdilobdi, Cavwvdomodi, ra iyo am mSvenieri saxis
miRma, _ ixsenebs igi, _ veraferi Seedreba moments, rodesac portretis xatvisas
adamianis Sinagan samyaros xsni. sasaciloa, magram es cotaTi fsiqoanalitikosTan
vizits hgavs. me vsvam kiTxvebs da Cemi menatureebi uceb CemTvis da Tavad
maTTvisac moulodneli kuTxiT amJRavneben Tavebs da es imis bralia, rom ician, viRac
akvirdeba maT.” droTa ganmavlobaSi, rodesac isini damegobrdnen, suonma
ramdenime Jurnal-gazeTisTvis seqstonis portreti Seqmna da tili olsenis azriT,
yvelaze namdvili enisakenac gaigno gza: ,,iSviaTad Tu minaxavs qalebs Soris
iseTi mSvenieri urTierToba, rogoric barbarasa da ens hqondaT, _ ambobda olseni,
_ barbaras gverdiT eni uaRresad bunebrivi xdeboda, albaT, aseTi Tavis SvilebTan
Tu iyo. barbara sxva samyaros binadaria”.
redklifSi yofnisas seqstonma suonis
erT-erTi adreuli liTografia, ,,musikosebi” iyida da Tavis kabinetSi Camokida.
suraTze ori kaci ukravs sasule instrumentebze, ,,ukana fonze ki iseTi ukuneTia,
rac ginda, SegiZlia is warmoidgino, _ xumrobda suoni, _ gulaxdilad rom giTxraT,
eqsperimentebs vatarebdi liTografiis faqturaze.“ seqstonma ki am namuSevars
leqsi miuZRvna _ piris Rrudan xelaxla dabadebis mouxelTebel fantaziaze agebuli
_ SesaZloa, es fsiqoTerapiis metaforac iyoso, _ kuminma ivarauda. madlieri suoni
aRfrTovanda, gaaogna seqtonis namuSevarma: ,,eni Cems samyaroSi tornadosaviT
Semobzrialda; iqauroba ariv-daria, aazanzara, demoniviT daepatrona yvelafers.
rasakvirvelia, me Wkua davkarge am leqsze.“ barbara suonis saxiT seqstonma,
meri greis sityvebiT rom vTqvaT, Tavisi msgavsi ,,radio-telefoni” ipova. am orma
xelovanma wlebis manZilze mravaljer iTanamSromla, sxvaTa Soris, barbara suons
ekuTvnis seqstonis krebulebis: ,,icocxle an mokvdi”, ,,sigiJis wigni” da
,,sikvdilis ubis wignakebi“ yda da posterebi, ,,transformaciebis” ilustraciebi.
1963 wlis 12 Tebervals amerikuli
gazeTebi oriode fraziT iuwyebodnen, rom londonSi poeti silvia plaTi gardaicvala.
bostonelebisTvis ki es gulTan misatani ambavi iyo da bostonis literaturul
wreebSi didi miTqma-moTqma gamoiwvia. TumcaRa sikvdilis mizezad pirvelad
pnevmonia daasaxeles, zogierTi eWvobda, rom es TviTmkvleloba iyo da iyo kidec:
plaTi asfiqsiiT daiRupa, gazis RumelSi TavSerguli. ramdenimes yuri moekra, rom
ted hiuzi viRac sxva qalTan wasuliyo da umetesoba am TviTmkvlelobas berZnuli
tragediis Targze gamoWril, paTetikur da Tavzardamcem SurisZiebad aRiqvamda.
isini, vinc plaTis bolo xanebis Semoqmedebas icnobdnen, kidev ufro gaognebulni
iyvnen, rom man swored maSin daasrula sicocxle, rodesac sakuTari ganuzomeli,
yvelasagan gansxvavebuli poeturi niWi bolomde gaacnobiera.
seqstonis Soki kidev ufro piraduli iyo,
vinaidan plaTis iSviaTi, magram megobruli werilebi cxovrebis sixaruliT savse
Canda: ,,sofelSi davsaxldi fridasa [plaTis qaliSvili] da 6 Tvis Zalian sayvarel
vaJTan, nikolasTan, erTad, skebs vuvli, kartofili momyavs da xandaxan
bi-bi-sisTvis CarTvebs vakeTeb.” 1963 wlisTvis plaTs yvela is ambicia hqonda
axdenili, romlis Sesaxebac is da seqstoni oTxi wlis win, louelis gakveTilebis
Semdeg ricSi, sasmelis TanxlebiT laparakobdnen: inglisSi cxovrobda da dedobas,
diasaxlisobasa da mwerlis karieras mSvenivrad uTavsebda erTmaneTs. aseTi
ambiciebi stabilur janmrTelobas moiTxovs adamianisagan, xolo plaTisagan aseve
iTxovdnen uari eTqva sastik midrekilebaze, midrekilebaze, romelsac seqstoni
xorciel ltolvas adarebda _ es iyo TviTmkvlelobisadmi midrekileba. plaTis
sikvdilis cnobam maTi wlebiswinandeli saubrebis tkbili mogonebebi gauRviZa,
romelTaganac man leqsi gamoadno, saTauriT ,,silvias sikvdili” da Semdeg
memuarebSidac aRwera.
plaTis sikvdilma daasevdiana seqstoni, magram amasTanave sikvdilis is
survilic amoutivtiva, arasdrosac rom ar yofila mis arsebaSi Rrmad Camarxuli.
TviTmkveleloba, _ daaskvna man, _ narkotiks hgavs: ,,narkomans ar SeuZlia
axsnas, ratom unda narkotikis miReba; ar arsebobs WeSmariti mizezi, _ uTxra man
eqim orns (seqstonis fsiqiatri _ mTargm. Sen.). eqimi SeewinaaRmdega: _ ,,rogor
ar arsebobs: narkotiki damokidebulebas iwvevs.” ,,TviTmkvlelobis survilic asevea,”
_ SeniSna seqstonma, magaliTad ki Tavisi megobari silvia plaTi moiyvana: ,,mas
TviTmkvleloba sisxlSi hqonda. zustad ise, rogorc _ me. iseve, rogorc mraval Cvengans.
ubralod, Cven gagvimarTla, ar varT ayolili am survils da raRac Tu viRac
gvaiZulebs, vicocxloT.” seqstonis fsiqiur mdgomareobas im periodSi amyarebda redklifis
institutis xelovan qalebTan misi bednieri TanamSromloba, axali SemoqmedebiTi
SesaZleblobebi da performeris niWi, romelic sul ufro da ufro did auditorias
izidavda, magram plaTis sikvdilma igi misi Zveli akviatebisagan gamowveul
TviTganadgurebis damyayebul WaobSi daabruna: ,,silvias sikvdili ar masvenebs, _
uTxra man eqim orns, _ mec imaves Cadenis survils miCens! man Cemi kuTvnili
miiTvisa. es sikvdili Cemi iyo! ra Tqma unda, misic, magram Cven orive
vcdilobdiT misgan Tavis daRwevas, rogorc Tqven cdilobT sigaretis mowevas
daaneboT Tavi.”
No comments:
Post a Comment